• Terug naar Overzicht Lusitania Collectie

Karl Goetz (°Augsburg 28 juni 1875 - † München 8 september 1950) was een bekende Duitse medailleur. Zijn oeuvre omvat meer dan 800 werken waaronder een reeks van 175 satirische medailles en medaillons met de Eerste Wereldoorlog als thema. De "Lusitania medaille" en "De zwarte schande" zijn zijn bekendste werken.

Hiernaast zijn twee "thin planchet" Lusitania medailles te zien met een wat verschillend patina.

De RMS Lusitania was een schip van de rederij Cunard Line, dat ongeveer 3 jaar na de ramp met de Titanic op 7 mei 1915 door de Duitse onderzeeboot U-20 in de buurt van Kinsale, Ierland getorpedeerd werd. Dit omdat de Duitsers vermoedden dat de Lusitania naast passagiers en reguliere cargo ook oorlogstuig voor de entente / geallieerde strijdkrachten aan boord had. Hierbij vielen 1.198 slachtoffers. Ondanks de zware dodentol van deze ramp, is de publieke aandacht voor de RMS Lusitania eerder beperkt in vergelijking met de RMS Titanic waarvan het verhaal nog steeds bij velen tot de verbeelding spreekt.

Naar aanleiding van deze gebeurtenis heeft Karl Goetz deze medaille gecreëerd. Helaas had hij zich bij de eerste medailles vergist in de datum en dacht hij dat de Lusitania op 5 mei en niet 7 mei 1915 getorpedeerd werd. Achteraf zou hij beweren dat hij een verkeerde datum in de krant zou gelezen hebben maar de man was nogal chaotisch en soms ronduit slordig. De ware toedracht zullen we dus nooit echt weten.

Feit is dat de medaille met de verkeerde datum bij de geallieerden de indruk wekte dat de Duitsers de Lusitania met voorbedachte rade tot zinken gebracht hadden en dat zij de medailles al op voorhand gemaakt hadden, maar dat door omstandigheden het plan een paar dagen uitgesteld moest worden. Ook ging het gerucht dat de bemanning van de U-boot (U-20) met deze medailles gedecoreerd werd wat uiteraard helemaal niet waar was.

Zowel de Duitse overheid als Karl Goetz zelf hebben nog geprobeerd om de foute medailles zoveel mogelijk uit circulatie te halen maar het kwaad was al geschied en dit zou Karl Goetz voor de rest van zijn leven blijven achtervolgen.

De geallieerden hebben de fout van Karl Goetz uitgebuit in een anti-Duitse propagandacampagne waarbij vooral in Groot-Brittanië massaal kopieën van de medaille werden verspreid samen met een pamflet waarin de Duitse aanval scherp veroordeeld werd. Ook in de Verenigde Staten werd door Sandstrom & Mahood met hetzelfde doel een kopie onder de bevolking verspreid.

De Verenigde Staten hadden zich tot dan toe afzijdig gehouden in de Eerste Wereldoorlog en de torpedering van de Lusitania was voor hen de aanleiding om zich actief te mengen in het conflict.

Op de voorzijde van de medaille is de zinkende Lusitania (achtersteven eerst in tegenstelling tot de realiteit) te zien geladen met divers oorlogsmaterieel met daarboven de tekst "Keine Bannware" (geen verboden goederen). De tekst daaronder laat zich vertalen als "Het stoomschip Lusitania, door een Duitse onderzeeboot tot zinken gebracht, 7 mei 1915".

Op de achterzijde zien we een loket van de Cunard Line met een skelet, dat de dood voorstelt, dat tickets verkoopt aan nietsvermoedende passagiers. Links staat een man de krant te lezen met daarop de tekst "U-boot gevaar". Achter de man staat de Duitse ambassadeur Johann-Heinrich von Bernstorff die een waarschuwende vinger opsteekt om eraan te herinneren dat de Duitsers een waarschuwing in krant plaatsten toevallig op de datum van vertrek uit New York van de Lusitania, 1 mei 1915. Bovenaan de tekst "Geschäft über Alles" of "Zaken boven alles", dit om te suggereren dat de Cunard Line zaken (en dus winst) boven mensenlevens zou plaatsen. Helemaal onderaan de initialen K.G. voor Karl Goetz.

Van de medaille bestaan 4 varianten, met de foute datum 5 mei en met de correcte datum 7 mei en dan nog eens in brons en in ijzer. Dat laatste omwille van restricties door de Duitse overheid tijdens de Eerste Wereldoorlog. Men had namelijk koper nodig voor de productie van messing voor het vervaardigen van munitie.

Tot op vandaag is het verhaal van de RMS Lusitania omgeven door controverse. Recente expedities naar het wrak lijken te bevestigen dat er toch oorlogstuig aan boord was op het ogenblik van het zinken van het schip.

Meer informatie rond deze medaille: http://www.iwm.org.uk/history/how-a-german-medallion-became-a-british-propaganda-tool